"Fossielenencyclopedie"
Hieronder staan een aantal links naar pagina's met foto's van fossielen uit mijn eigen collectie. Het is mijn bedoeling om zo veel mogelijk exemplaren weer te geven, en zodoende een soort encyclopedie voor het determineren van fossielen tot stand te doen komen. Deze is echter nog lang niet af en bovendien zal het met deze "encyclopedie" net zijn als met alle andere (algemene) fossielenencyclopedieën: Ze zijn nooit helemaal compleet!
Maak je keuze uit één van de volgende onderdelen:
-- Stoottandjes (Scaphopoda)
-- Eencelligen (Protozoa)
-- Armvoetigen (Brachiopoda)
-- Sponzen (Porifera)
-- Koppotigen (Cephalopoda)
-- Wormen (Annelida)
-- Reptielen (Reptilia)
-- Tweekleppigen (Bivalvia)
-- Beenvissen (Osteichthyes)
-- Kraakbeenvissen (Chondrichthyes)
-- Geleedpotigen (Arthropoda)
-- Buikpotigen (Gastropoda)
-- Zoogdieren (Mammalia)
-- Mosdiertjes (Bryozoa)
-- Planten (Plantae)
-- Koralen (Anthozoa)
-- Stekelhuidigen (Echinodermata)
De definitie van "fossiel"
Sommige mensen verstaan onder het begrip "fossiel" versteende afdrukken van diertjes.
Andere mensen denken bij het woord fossiel aan een dinosaurusskelet.
Weer andere mensen zeggen: een fossiel is een organisme of een rest daarvan ouder dan 10.000 jaar (10.000 jaar geleden is het einde van het pleistoceen en het begin van het holoceen, waarin wij heden ten dage leven)
Een "universele" definitie van het woord "fossiel" is er dus eigenlijk niet. Wat je fossiel noemt is een kwestie van je eigen voorkeur. Eigenlijk is het ook helemaal niet belangerijk om te weten of iets fossiel is.
Dat maakt voor het exemplaar waar je het over hebt niets uit. Wat wel weer van belang is is de ouderdom en de vindplaats.
Het fossilisatieproces
Onder Fossiliseren verstaan we het proces waarbij een organisme versteent.
Fossiliseren kan op veel verschillende manieren gebeuren. Ik beschrijf
er een paar.
Ten eerste kan het organisme (bijvoorbeeld een schelpje) gewoon bewaard
blijven zoals het is, maar ingebed in steen. Het kan ook zijn dat de
schaal oplost. (in de sedimenten op de zeebodem bijvoorbeeld). Dit laat
dan een afdruk van de buitenkant en/of binnenkant achter, en wanneer het
bijvoorbeeld een schelp met twee kleppen of een slakkenhuis was, kan er
een steenkern ontstaan. (Een steenkern is een mal van het inwendige.) De
holtes die overgebleven zijn waar de schaal is opgelost, kunnen echter
ook opgevuld worden met nieuwe mineralen. in zo'n geval is het fossiel
gemineraliseerd.
Door allerlei andere processen, omstandigheden en verschillende te verstenen dieren
zijn er nog veel meer manieren van fossiliseren mogelijk. Dit zijn er zo
veel dat ik het maar bij de manieren die ik hierboven heb beschreven -de
meest voorkomende manieren- laat. De rest laat ik geheel aan eenieders
eigen
fantasie over.
De systematische naamgeving van fossielen
Fossielen worden -net als alle huidig levende organismen-
naamgegeven volgens het systeem bedacht door Carl von Linné (Carolus Linnaeus). Dit systeem is een hiërarchie, net
als bijvoorbeeld bij auto's. Eerst heb je het merk (bijv. Chrysler), dan
daaronder het type (bijv. 300C). Weer daaronder heb je soms weer enkele
"subtypes" (ik heb geen verstand van auto's, ik weet niet of dit een
naam heeft en zo ja welke) (bijv. SRT8). Het systeem dat wetenschappers
gebruiken voor het indelen van organismen heeft wat meer trappen. Deze
trappen heten taxa (enkelvoud: taxon). In
volgorde van algemeen tot specifiek:
--Rijk (Regnum)
--Stam (Phylum)
--Klasse (Classis)
--Orde (Ordo)
--Familie (Familia)
--Geslacht (Genus)
--Soort (Species)
--Vorm (Forma)
Weet wel dat er ook veel taxa zijn
waar onder-'s en boven-'s ( "sub-'s et super-'s") voor
staan. (Bijvoorbeeld onderorde, subfamilie, subgenus, ondersoort). Deze heb ik niet allemaal in mijn lijst
gezet omdat ik tot nu toe geen éénduidige bronnen heb kunnen vinden
hierover. Bovendien zijn deze sub-'s en super-'s vaak optioneel, en
worden alleen gebruikt wanneer alleen een taxon een trapje hoger of lager in de
hiërarchie niet volstaat.
Als je het over een bepaald fossiel hebt, hoef je niet alle taxa op te
noemen. We houden het op geslacht en soort, en eventueel "ondergeslacht"
(subgenus), ondersoort (subspecies) en soms ook de vorm (forma).
Het is voldoende om deze taxa te noemen omdat een zelfde twee verschillende geslachten met
dezelfde naam niet voor kunnen komen. Hetzelfde gebeurt ook wanneer er
over auto's gepraat wordt. Als je er bijvoorbeeld van overtuigd bent dat
de ander weet dat 300C SRT8 bij het merk Chrysler hoort, kun je de
merknaam ook weglaten.
De notatie van de wetenschappelijke naam van een fossiel is als volgt:
Genus (Subgenus) species subspecies forma forma.
Het lijkt hier alsof de vorm twee keer genoemd dient te worden, maar
dit is niet zo. Het is gebruikelijk om voordat je de vorm vermeldt,
altijd eerst even het woordje "forma" ervoor zet.
Ook wordt over het algemeen een wetenschappelijke naam cursief
geschreven/gedrukt, en wordt het genus en het subgenus met een
hoofdletter vermeld. Het subgenus hoort ook nog tussen haakjes.
Het subgenus dient vermeld te worden wanneer deze er is in het
voorgenoemde genus, en ook de soortnaam vermeld is. De soortnaam hoeft
alleen vermeld te worden wanneer deze bekend is. Hetzelfde geldt voor
ondersoorten en vormen, met als verschil dat elk genus soorten kent,
maar niet elke soort ondersoorten en/of vormen. Wanneer je de soort niet
weet, zet dan achter het genus of subgenus (als je deze wel weet)
"sp." dit is een afkorting voor species. Als je de soort wel
weet maar de ondersoort niet kun je achter de soort "ssp."
zetten. Dit staat voor subspecies. Waneer je de vorm niet weet
hoef je dit niet te vermelden voor zover ik weet. Als je zelfs het
genus niet weet -en dit kan voorkomen- kun je enkel de familie cursief en met
een hoofdletter vermelden. Ik zal enkele voorbeelden geven van notaties
van wetenschappelijke namen.
Xiphodolamia eocaenica -- (Genus species)
Peltoceras athleta forma athleta -- (Genus species forma)
Turritella (Turritella) tricarinata tricarinata -- (Genus (Subgenus)
species subspecies)
Verder is het een regel om de auteur bij een wetenschappelijke naam
van een organisme te vermelden. Dit moet niet cursief gedrukt. Je moet dan de achternaam
van de auteur en het jaartal weergeven. Wanneer de soort nog in het
originele genus geplaatst staat, hoort dit alles niet binnen haakjes.
Wanneer een soort later in een ander genus ondergebracht is, moet dit
wel tussen haakjes. De naam van de oorspronkelijke auteur blijft wel
staan. De vorm wordt weer achter de auteur vermeld.
(Bijv: Peltoceras athleta (Phillips, 1829) forma athleta).
In de botanische nomenclatuur is het gebruikelijk om, wanneer een soort
bij een ander genus is ingedeeld, er buiten haakjes de naam van degene die de soort bij een ander genus
ondergebracht heeft en desbetreffend jaartal achter te vermelden.
Het belang van het vermelden van de auteur is dat je daarmee
verwijst naar een holotype. Een holotype is een exemplaar waar de soort
op gebaseerd is en waar men van uit gaat dat het alle karakteristieken
van die soort vertoont.
| 
